15
Dec
2013

U subotu 14. decembra u 20:00 časova, u multiplexu “Dolly Bell“ u Andrićgradu, premijerno je prikazan dokumentarni film “Delikventi“, rediteljke Tamare von Steiner.

Prvi put u istoriji je dozvoljeno filmskoj ekipi da uđe u ozloglašeni zatvor Učardone u Palermu i prikaže kako danas izgleda mjesto koje je mafija nekada nazivala “Hotel sa pet zvjezdica“.

Inspiracija  za ovu priču, prema riječima rediteljke Tamare von Steiner, nastala je vrlo spontano prije svega što je rediteljka nekoliko godina živjela na Siciliji gde je ujedno i najpoznatiji zatvor u Italiji, Učardone, koji se nalazi u Palermu, a nju lično su uvjek interesovale zatvorene strukture, nedostupne javnosti.

-  Uvjek me je zanimalo kako sistem razrješava svoje probleme koje je kreirao, tako da je Učardone bio logičan izbor jer je to najpoznatiji zatvor u Italiji koji se nalazi na Siciliji u samom centru grada u Palermu i kroz taj zatvor je kompletno prošla sva sicilijanska mafija, a nekima od njih je to bila i druga kuća.

Ovaj istražni zatvor je pušten u rad 1830. godine i o njemu postoje mnogi mitovi i tajne vezane, prije svega, za prisustvo mafije, saradnju mafije i policije i mnogi drugi što je samoj rediteljki dalo povoda da upravo Učardone odabere za dokumentarni film.

-  Ta saradnja je išla dotle da su najveći bosovi i njihove mafije taj objekat nazivale “Grand Hotelom” tj “Hotelom sa pet zvijezdica”. U njemu je postojao određeni servis koji je opsluživao bosove što im je u neku ruku služilo i kao zaštita od mafijaških konflikata. Upravo te priče su ukorijenjene u palermitanski narod i u njihovu mafijašku tradiciju.

Učardone nalikuje košnici prepunoj najnevjerovatnijih likova koji se nalaze sa obje strane rešetaka: seksualnih manijaka, vjeroučitelja, sveštenika, ubica, edukatora, volontera, pedofila, šizofreničara i mnogih drugih. Unutar ove košnice, ništa nije kao što izgleda, a sve izgovoreno je veoma dvosmisleno.

-  Ono što je na mene ostavilo prvi utisak jeste da mafije više ne ide u zatvor, već je on pun sitnih džeparoša, lopova, manijaka, pedofila i ostale vrlo prosječne zatvorske populacije, što je za mene bilo iznenađenje da se jedan običan građanin Palerma može naći u jednom ovakvom zatvoru.

Rediteljki je posebno skrenula pažnju razlika u odnosima prema zatvorenicima koji su, po zatvorskom kodeksu, počinili nečastan čin a to su uglavnom pedofilija i seksualni delikti. Oni su smješteni u posebno krilo zatvora, veoma su zaštićeni i nalaze se u najčistijem i najdivnijem dijelu zatvora koje je vrlo adaptirano, što kod nas nije slučaj.

- Kod nas su baš ti, nečasni kriminalci, stavljeni u mnogo teže pozicije i čak se stavljaju u ćelije sa vrlo surovim ljudima kako bi na neki način isplatili taj moralni dug prema čovječanstvu.

Film “Delinkventi“ prilazuje nebrigu i nepažnju sistema koji postavi nesposobnog, neodgovornog i nemotivisanog čovjeka da upravlja vrlo odgovornim mjestom koji treba da se bavi velikim problemom koji se zove delikvencija, poremećaj u ponašanju, masovni ubica i mnogi drugi gde na takav način ne riješava problem društva već kreira novi.

Upravo to i jeste glavna priča filma kojom je rediteljka željela da prikaže taj odnos prema zatvorenicima, njihovu edukaciju i adaptaciju u društvo, ali i da otkrije surovu sliku stvarnosti u kojoj ljudski život nema vrijednosti.

Film “Delikventi“ osvojio je GRAND PRIX “STEĆAK KNEZA PAVLA“ za najbolji dokumentarni film u sekciji “EVROPA U FOKUSU“  za spoj univerzalnih poruka i odvažan pristup kompleksnim društvenim odnosima, na festivalu kratkog i dokumentarnog filma “Prvi kadar“ u Istočnom Sarajevu.

 

Izvor: Bojan Laković / Radio L Višegrad